ปัญญาณ: จุดประกายครู จุดเปลี่ยนห้องเรียน

นี่คือสารตั้งต้นที่ทำให้ ‘เปา’ นพดล บุตรสาทร ครูผู้นำการเปลี่ยนแปลงรุ่นที่ 5 และศิษย์เก่าของทีช ฟอร์ ไทยแลนด์ ก่อตั้ง ‘ปัญญาณ’ องค์กรที่มีเป้าหมายเพื่อสร้างชุมชนการเรียนรู้ ที่สามารถปลุกศักยภาพครูให้ส่องแสงในห้องเรียนอีกครั้ง 

เปาเชื่อว่า ครูคือคนที่รู้ดีที่สุดว่าห้องเรียนของตัวเองต้องการอะไร ดังนั้น ปัญญาณจึงไม่ใช่โครงการที่มาบอกว่าครูควรทำอย่างไร แต่เป็นเวทีให้พวกเขาได้ลองผิด ลองถูก ทดลองสิ่งใหม่ ๆ และออกแบบห้องเรียนที่เหมาะกับนักเรียนด้วยตัวเอง

เริ่มต้นจากการเป็น ‘ครูผู้นำ’

เหตุผลที่ทำให้เปาเลือกสมัครเข้าร่วมการเป็นครูผู้นำการเปลี่ยนแปลงรุ่นที่ 5 ของทีช ฟอร์ ไทยแลนด์ คือ การที่อยากจะเป็น ‘คุณครู’ ที่เปิดพื้นที่ให้เด็กคิดและกลับมาทบทวนชีวิตไปพร้อมกับการเป็น ‘นักสำรวจโลก’ 

ตลอด 2 ปีของการเป็นครูผู้นำ เปาต้องเก็บกระเป๋าขึ้นไปเป็นครูสอนภาษาอังกฤษบนดอยที่โรงเรียนแม่วินสามัคคี จังหวัดเชียงใหม่ ที่นักเรียนส่วนใหญ่เป็นเด็กชาติพันธุ์ และยังเป็นโรงเรียนในพื้นที่ที่จะป้องกันไม่ให้เด็กหลุดจากระบบการศึกษา

แม้จะเต็มไปด้วยความท้าทาย ทั้งบริบทโรงเรียนและพื้นฐานวิชาภาษาอังกฤษของเด็ก ๆ แต่เปาบอกว่า ประสบการณ์ในการเป็นครูผู้นำทำให้เขารู้ว่า การเปลี่ยนแปลงไม่สามารถเกิดขึ้นได้ด้วยตัวคนเดียว

“เราทำงานกันโดยปราศจากอคติ พอเข้ามาเป็นครูผู้นำของทีช ฟอร์ ไทยแลนด์ มันทำให้เราเข้าใจว่า การเปลี่ยนแปลงจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อทุกคนเห็นภาพเดียวกัน เพราะไม่มีใครรู้ว่า สิ่งไหนมันดีสำหรับพื้นที่ตรงนั้น”
เมื่อหน้าที่ครูผู้นำจบลง เปาเองก็รู้ว่าตัวเองรักงานสอนและอยากมีส่วนร่วมในการสร้างสังคมที่ดีขึ้น เขาจึงก้าวเข้ามาทำงานด้านการศึกษา เพื่อขับเคลื่อนการศึกษาไทยให้ก้าวไปข้างหน้า

และบุคลากรคนสำคัญ ก็คือ ‘ครู’ ที่จำเป็นต้องมีพื้นที่เติมไฟและแรงใจ เพื่อทำให้ห้องเรียนเป็นพื้นที่เรียนรู้ที่เด็ก ๆ ได้เติบโตอย่างเต็มศักยภาพ

สร้างพื้นที่ให้ ‘ครู’ ฉายแสง

เปาเริ่มจากการรับโจทย์ของ ‘ทีช ฟอร์ ไทยแลนด์’ ที่ต้องการพัฒนาศักยภาพของครูในระบบ อีกทั้งได้ทำงานกับผู้เชี่ยวชาญด้านการศึกษาตัวจริง รวมถึงได้อิสระในการคิดและออกแบบโครงการด้วยตัวเอง

จนเปาพบคำตอบด้วยการใช้ประสบการณ์ที่เขาเห็นจากการเป็นครูผู้นำการเปลี่ยนแปลงมาเป็นหัวใจของโครงการ คือ การดึงความเก่งในตัวครูออกมาผ่านภาระงานที่พวกเขาต้องทำอยู่แล้ว

“พอได้เป็นครูผู้นำการเปลี่ยนแปลง ผมยิ่งเชื่อมั่นว่าครูมีศักยภาพอยู่แล้ว เพียงแต่สภาพแวดล้อมยังไม่เอื้อ ผมไม่อยากทำโครงการที่ไปชี้นิ้วสั่งครู แต่สร้างพื้นที่ให้ครูฉายแสง ให้เขาได้คิดเอง ทำเอง และเรียนรู้ร่วมกัน”

หลังจากนั้น เขาจึงนำคอนเซปต์นี้มาตั้งต้น ‘ปัญญาณ’ องค์กรที่สร้างคอมมูนิตี้ที่ครูจะได้โชว์ศักยภาพของตัวเอง พัฒนาตัวเอง เป็นเจ้าของการเรียนรู้ผ่านการแลกเปลี่ยนความคิดกับเพื่อนครูและลงมือทำจริง โดยได้รับการสนับสนุนจากทีช ฟอร์ ไทยแลนด์ 

“สิ่งที่ทีช ฟอร์ ไทยแลนด์ให้ปัญญาณคือ การช่วยตั้งไข่ ให้ลองมองหาเส้นทางของตัวเอง เขาให้โอกาส ให้เราไปเจอองค์กรภายนอกเพื่อพูดคุยเรื่องการพัฒนาครูต่อไป”

ชวนครูมาเป็นเจ้าของการเรียนรู้

สิ่งสำคัญของการเปิดประตูให้ครูกล้าคิดกล้าทำ คือ การสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม กระบวนการของปัญญาณจึงเริ่มจาก การให้ครูลองหันกลับมาดูภาระงานของตัวเอง คิด และต่อยอดสิ่งเหล่านั้นให้เป็นการเรียนการสอนของเขาเองผ่านการแลกเปลี่ยน ถกหาทางออกผ่านการทำกิจกรรมร่วมกัน

“จุดสำคัญคือการสร้างสภาพแวดล้อมที่เปิดโอกาสให้ครูได้คิดและทำด้วยตัวเอง เพราะจริง ๆ ครูเก่งอยู่แล้ว เพียงแต่วัฒนธรรมหรือระบบที่มีอยู่ยังไม่เอื้อ หากมีพื้นที่แบบนี้ การเปลี่ยนแปลงก็จะเกิดขึ้นอย่างยั่งยืน” เปาบอก

รวมถึงตอนนี้ปัญญาณก็มีการทำความร่วมมือกับเครือข่ายศิษย์เก่า Teach For Malaysia  ที่เปิด ‘Edvolution Enterprise’ ระบบพัฒนาครูด้วยแนวคิดเดียวกัน ภายใต้การกำกับดูแลของ  SEAMEO (Southeast Asian Ministers of Education) หรือ องค์การรัฐมนตรีศึกษาแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

โดยใช้ชื่อโครงการว่า ‘Teacher Leadership Development Program’ มุุ่งเน้นให้ครูพัฒนาตัวเองตามเป้าหมายที่เขาวางและสามารถส่งผลไปยังห้องเรียนของเขาได้ แม้จะอยู่กันคนละประเทศก็ตาม

“อยากให้เกิดเป็น Teacher Community ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เรียนรู้แลกเปลี่ยนกันในภูมิภาคได้” เปาบอก

สำหรับเปา เขาหวังว่า อนาคตปัญญาณจะเป็นพื้นที่ที่ครูเป็นเจ้าของการเรียนรู้ด้วยตัวเอง สามารถอยู่ได้ แม้จะไม่มีเขาเป็นหัวเรือหลักแล้วก็ตาม

“ผมอยากให้ปัญญาณสร้างการเปลี่ยนแปลงอย่างยั่งยืน โดยที่ไม่ต้องมีเราก็ได้  เราอยากเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างชุมชนการเรียนรู้ที่แข็งแรงในโรงเรียน และต่อยอดออกมานอกโรงเรียน ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบออนไลน์หรือออนไซต์ที่ครูจะเข้ามาแลกเปลี่ยน ทำงานร่วมกันและจัด session ต่าง ๆ ได้”

เพราะการศึกษาไม่สามารถเปลี่ยนได้ด้วยใครเพียงคนเดียว แต่เกิดจากการร่วมมือกันของทุกฝ่าย รวมถึง ‘คุณครู’ ที่ต้องเชื่อว่า เขาสามารถเป็นเจ้าของและสร้างการเรียนรู้ได้

ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของพลังเล็ก ๆ ที่ขับเคลื่อนการศึกษาไทยผ่านงานของศิษย์เก่าทีช ฟอร์ ไทยแลนด์ได้ที่ alumninetwork@teachforthailand.org

Panyanaa: Igniting Teachers, Transforming Classrooms

“Teachers in the system are incredibly capable, but the environment around them often holds them back. They just need a space where they can shine.”

That thought became the spark behind Nopardol (Pao) Bootsatorn’s journey. A Teach for Thailand Cohort 5 Fellow and alumnus, Pao went on to found Panyanaa—an organization that helps teachers rediscover their light and bring it back into their classrooms.

He believes teachers know best what their students need. So Panyanaa isn’t a project that tells teachers what to do. It’s a safe space where they can try, fail, experiment, and reimagine learning in ways that make sense for their own students.

From Fellow to Founder

When Pao applied to become a Fellow, he simply wanted to be a teacher who gave his students the space to think and reflect—to explore life, just as he wanted to explore the world.

For two years, he taught English at Mae Win Samakee School in the mountains of Chiang Mai, where most of his students came from ethnic minority groups and were at risk of dropping out of school.

It wasn’t easy. The challenges ranged from limited resources to students who had little exposure to English. But those years taught him one invaluable truth: no one can create change alone.

“We worked without bias,” he recalls. “Being a Fellow helped me understand that real change happens only when everyone shares the same vision. No outsider knows better than the people in that community.”

When his Fellowship ended, Pao knew he couldn’t walk away. Teaching had become more than a job—it was his way of helping build a better society. And to move education forward, he realized, teachers themselves needed spaces to be re-energized, to keep their classrooms alive with curiosity and growth.

A Space Where Teachers Can Shine

His next challenge came from Teach for Thailand itself: to develop in-system teachers. Working alongside education experts and with the freedom to design his own approach, Pao drew inspiration from what he had learned in the classroom.

He realized that teachers don’t need another program telling them what to do. What they need is trust and the right environment to do what they already know works.

“After becoming a Fellow, I became even more certain that teachers already have what it takes,” he said. “It’s the system that doesn’t give them room to grow. I didn’t want to point fingers or tell teachers what to do. I wanted to create space for them to shine, to think, act, and learn together.”

And that’s how Panyanaa was born.

Panyanaa became a community where teachers could bring out their strengths, exchange ideas, and take charge of their own learning. With support from Teach for Thailand, Pao helped teachers design real-world solutions together and rekindle their belief in their own potential.

“Teach for Thailand helped Panyanaa take its first steps,” Pao said. “They gave us the opportunity to find our own direction and connect with others who share the same dream of developing teachers.”

Teachers as Owners of Learning

The heart of Panyanaa lies in one simple idea: when teachers are trusted to take ownership, real change follows.

Instead of adding more work, Panyanaa invites teachers to start with what they already do—reflect on their daily tasks, build on them, and turn them into meaningful teaching practices. Through open discussions and collaborative activities, they learn from each other and rediscover joy in teaching.

“The key is creating an environment that lets teachers think and act freely,” Pao said. “Teachers are already capable; the system just hasn’t allowed them to be. With the right space, the change will last.”

Today, Panyanaa is growing beyond Thailand’s borders. It’s now collaborating with Teach For Malaysia alumni through Edvolution Enterprise, a teacher development model under SEAMEO (Southeast Asian Ministers of Education Organization).

Together, they’ve launched the Teacher Leadership Development Program, helping teachers set their own growth goals and apply their learning directly in their classrooms across countries and cultures.

“We want to build a teacher community across Southeast Asia, one where teachers can learn and grow together,” Pao shared.

Toward Lasting Change

Pao dreams of the day when Panyanaa can thrive even without him at the helm—when teachers can lead, sustain, and grow the community on their own.

“I want Panyanaa to make a lasting difference, even if I’m no longer here,” he said. “I want it to be a living, breathing learning community—inside schools, online, anywhere teachers come together to exchange, collaborate, and create.”

Because education isn’t something that can be changed by one person alone. It takes everyone, especially teachers, who believe they can be both creators and owners of learning.

Be part of the growing force driving Thai education forward through the work of Teach for Thailand alumni. More information: alumninetwork@teachforthailand.org