เสียงสะท้อนจากศ.ดร.นพ. ประสิทธิ์ วัฒนาภา อดีตคณบดีคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล และคุณพ่อของครูเต๋อ ครูเต๋า ศิษย์เก่าทีช ฟอร์ ไทยแลนด์รุ่นที่ 5 และ 6 เมื่อได้ยินเรื่องโครงการผู้นำการเปลี่ยนแปลงครั้งแรกจากลูกสาว

นพ. ประสิทธิ์ ไม่ใช่ผู้ปกครองคนเดียวที่ต้องตัดสินใจอนุญาตให้ลูกๆ ทำงานที่อยู่ไกลบ้าน และในบริบทที่ตนเองไม่คุ้นเคย ในวันที่พวกเขาเล่าให้ฟังว่าต้องการจะเป็นครูผู้นำการเปลี่ยนแปลง

อันที่จริง มีผู้ปกครองของครูผู้นำฯ หลายคนที่ตั้งคำถามและมีข้อกังวลเกี่ยวกับโครงการฯ​ จนถึงขั้นไม่อยากให้ลูกเข้าร่วมในช่วงแรก ดังเช่นคุณสมใจ สว่างชม เกษตรกรและคุณแม่ของครูก้อย ศิษย์เก่าฯ​ รุ่นที่ 1 ที่แสดงความเป็นห่วงในเส้นทางอาชีพของลูกสาว

“พอก้อยมาบอกแม่ว่ามันคืออะไร แม่ขอเปิดใจเลยว่าไม่อยากให้ทำ เพราะแม่อยากให้เขาทำงานธนาคารมากกว่า และแม่เองก็ไม่รู้จักโครงการนี้” เธอสะท้อน 

“แต่ก้อยบอกว่า ขอหนูลองทำดูก่อนได้ไหมแม่ ให้หนูได้มีประสบการณ์และหาความรู้ ตอนแรกก็มีทะเลาะกันบ้าง ร้องไห้ แต่แม่ก็บอกเขาว่า ถ้าหนูมีใจรักทางนี้ก็ไป และให้ลองทำ ถ้าไม่ดี 2 ปีค่อยเปลี่ยนงานก็ได้”

‍หรือเพราะการเป็นครูนั้น “ยาก” 

สิ่งที่ผู้ปกครองทั้งสองเห็นตรงกัน คืออุปสรรคของ ‘ครู’ ที่ทำให้คุณสมใจลังเลที่จะให้ลูกสาวไปเป็นครูผู้นำฯ ในขณะที่ นพ. ประสิทธิ์ขยายความเรื่องนี้ไว้ว่า

“ปัญหาของการศึกษาไทยไม่ได้อยู่ที่ตัวเด็ก แต่เป็นเรื่องของครูและระบบนิเวศ (Ecosystem) รอบตัวเด็ก”​ เขาสะท้อน “แม้ปัญหาหลายอย่างจะเป็นที่สภาพแวดล้อม เช่นระบบเศรษฐกิจ แต่ปัญหาใหญ่คือความเข้าใจในความเป็นครู ที่หมายถึงภาระงานที่หนักและการนำลูกศิษย์ไปสู่แสงสว่าง”

ซึ่งสำหรับ นพ. ประสิทธิ์ เรื่องราวของโครงการผู้นำการเปลี่ยนแปลง เปรียบเสมือนก้าวแรกซึ่งจะนำไปสู่การแก้ไขปัญหานี้ต่อไป

“ได้ยิน (เรื่องโครงการฯ) ครั้งแรก เป็นเต๋อที่อยากไปเข้าร่วม เขาเล่าให้ฟังว่ามันก็เป็นโปรแกรมหนึ่งที่น่าจะสามารถพัฒนาคนรุ่นใหม่ที่จบจากโครงการได้ โดยการให้ไปสัมผัสกับปัญหาจริง เป็นปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา ก็มีความรู้สึกว่าน่าสนใจ และคิดว่าการจะทำความเข้าใจปัญหาการศึกษา มันต้องไม่ใช่มานั่งฟังตำราอย่างเดียว”

“สังคมไทยต้องยกย่องวิชาชีพครู ทำแบบนี้จะทำให้คนเก่งๆ อยากเข้ามาเป็นครูมากขึ้น” 

แต่เพราะเป็นครู จึงเป็นผู้นำ

สิ่งที่ผู้ปกครองทั้ง 2 ท่านได้ค้นพบ คือพัฒนาการและความเปลี่ยนแปลงในตัวลูกๆ ที่กลายเป็น ‘ครู’ และ ‘ผู้นำการเปลี่ยนแปลง’ ที่ทำให้ภาคภูมิใจ

“ก้อยเคยมาเล่าว่า แม่ หนูไม่คิดเลยว่าการเป็นครูจะดีและมีเกียรติแบบนี้” คุณสมใจเล่า 

“ก้อยมีวินมอเตอร์ไซค์คอยรับส่งเขาตลอด อายุมากกว่าพ่อเขาอีก พอเขาบอกว่าเป็นครูอยู่ที่โรงเรียนที่เขาสอน วินคนนี้ยกมือไหว้ทุกวัน เรียก ‘ครูก้อย’ และบอกว่าลูกเขาก็เรียนอยู่ที่โรงเรียนนี้ ลูกเขาบอกว่าครูก้อยเป็นคนน่ารัก”

“2 ปีนี้ทำให้เขาได้รู้จักตัวเองมากขึ้น และโครงการนี้ทำให้ได้ทักษะผู้นำหลายอย่าง” นพ. ประสิทธิ์อธิบาย 

“เช่น Insight คือมองไกล และมองให้ขาด,​ Initiative กล้าเริ่มในสิ่งใหม่, Impact มองเห็นปัญหาที่สำคัญ Integrity มีคุณธรรมจริยธรรม”

เพราะครูผู้นำการเปลี่ยนแปลง เริ่มปฏิบัติงานตั้งแต่การทำความรู้จักบริบท ตั้งวิสัยทัศน์ร่วม สร้างความสัมพันธ์กับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ด้วยเป้าหมายในการพัฒนาการศึกษาคุณภาพเพื่อนักเรียนในโรงเรียนที่เข้าไปสอน

เรียกได้ว่า ไม่ใช่การสอน แต่เป็นการสร้างผู้นำผ่านความเป็นครู

“โครงการนี้ดี เข้าไปแล้วได้เรียนรู้ มีความรับผิดชอบ และมีประสบการณ์ในชีวิต ซึ่งต่อไปยังสามารถนำความรู้ที่ได้มาใช้ประกอบอาชีพได้ด้วย” คุณสมใจอธิบาย

“ทีช ฟอร์ ไทยแลนด์ จะทำให้คนเข้าถึงปัญหาการศึกษาที่แท้จริง ได้คิดค้นและรู้จักตัวเองดีขึ้น มีการคิด ทำงาน แก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ และมีการแลกเปลี่ยนความรู้  ที่สำคัญคือได้ทำประโยชน์ให้ส่วนรวม” นพ. ประสิทธิ์ทิ้งท้าย 

“2 ปีในโครงการฯ เป็น 2 ปีที่ไม่ได้สบาย แต่จะทำให้เขามีความเข้มแข็งมากขึ้น ถือว่าคุ้มกับการให้คนรุ่นใหม่ได้เข้ามาทำ”

โดยหลังจบโครงการผู้นำการเปลี่ยนแปลง ศิษย์เก่าฯ กว่าครึ่งยังคงทำงานต่อเพื่อพัฒนาการศึกษาโดยตรง ในขณะที่อีกหลายคน ผันตัวสู่สายงานเพื่อสังคม และภาคเอกชน โดยใช้ทักษะความเป็นผู้นำที่สั่งสมมาตลอดโครงการฯ สร้างความเปลี่ยนแปลงเชิงบวกในแนวทางของตนเองต่อไป

เรียนรู้เส้นทางหลังโครงการ 2 ปีของศิษย์เก่าทีช ฟอร์ ไทยแลนด์ได้ ที่นี่ https://www.teachforthailand.org/alumni

‍

Let Them Try, So They May Lead

“She told me it’s a program that develops young people by letting them face real problems in education. It didn’t sound like an easy job, but I thought it was interesting”.

Reflected Prof. Dr. Prasit Watanapa, former Dean of the Faculty of Medicine Siriraj Hospital, Mahidol University, and father of “Kru Ter” and “Kru Tao”, Alumni cohort 5 and 6, upon hearing about the Fellowship Program for the first time from his daughter.

Dr. Prasit is not the only parent who had to decide if they would let their children take on a work far from home, in unfamiliar environments, when they shared their intention to become a Fellow.

In fact, many parents initially expressed concerns or even discouraged their children from joining. Mrs. Somjai Sawangchom, a farmer and mother of “Kru Goi”, a cohort 6 Alum, was one of them.

“When Goi told me about the Program, I honestly didn’t want her to do it. I would’ve preferred if she worked at a bank, and I didn’t know anything about the Program”, she said.

“But Goi asked, ‘Mom, can I just try it? Let me gain some experience and knowledge first’. At first, we argued and there were tears. But in the end, I told her, ‘If it is what you wish, then go ahead. Try it. If it’s not good, you can switch jobs after 2 years’”.

Because Being a Teacher Is Not Easy

Both parents recognized one thing: the challenges of being a teacher. This was the reason behind Mrs. Somjai’s hesitation to let her daughter take part. Dr. Prasit elaborated further:

“The problem with Thailand’s education isn’t the students themselves. It’s about the teachers and the ecosystem surrounding them,” he reflected.

“While some challenges stem from broader issues like the economy, the problem lies in the understanding of what it means to be a teacher: it’s a heavy responsibility, to improve the lives of the students”.

To Dr. Prasit, the Fellowship Program represents a first step toward addressing these deeper issues.

“The first time I heard about it, it was Ter who wanted to join. She explained that the Program aimed at developing young people by letting them engage with real educational challenges. I thought it was a great idea. A true understanding of educational problems can’t be gained from reading the textbooks alone”.

“Thai society must start valuing the teaching profession. Doing so will encourage great individuals to become teachers”.

As They Became Teachers, They Became Leaders

What both parents eventually discovered was a transformation in their children: from teachers into leaders. A change that brought them great pride.

“Goi once told me, ‘Mom, I never imagined being a teacher could be this meaningful’”, Somjai recalled.

“There was an older motorcycle taxi driver, even older than Goi’s own father, who would pick her up and drop her off every day. Once he found out she was a teacher at the local school, he greeted her with respect and called her ‘Kru Goi’. He told her that his son went to that school and said, ‘Kru Goi is very kind’”.

Dr. Prasit added: “These 2 years have helped her understand herself better. This Program has helped her develop so many leadership skills, like gaining iInsight, having the courage to initiate, working toward impact and having professional integrity”.

Because Fellows begin their journey by understanding the local context, building a shared vision and developing relationships with key stakeholders, all with the goal of improving education outcomes for students in their placement schools.

They aren’t just teaching, they are building leadership through teaching.

“It’s a great program. They learn, take responsibility and gain valuable life experience that they can apply to their future careers”, said Somjai.

“Teach for Thailand helps people truly understand the roots of education problems. It encourages self-discovery, critical thinking, problem-solving and collaborative learning. Most importantly, it contributes meaningfully to society”, Dr. Prasit concluded.

“The 2 years in the program may not be comfortable, but they help build resilience. It’s a worthwhile experience for the new generation”.

After completing the 2-year program, more than half of Alumni continue working directly in education, while many others transition into careers in social impact or the private sector, applying the leadership skills they developed to create positive change in their own ways.

Discover the journeys of Teach for Thailand Alumni after the 2-year program here: https://www.teachforthailand.org/alumni